maryam rahman - zanaana

2022 yılında Pakistan'da yaşanan, 2.000 kişinin hayatını kaybettiği ve 15.000 kişinin yaralandığı sel felaketiyle birlikte 2 milyondan fazla insan da evsiz kaldı. Bu felaket, 2010 yılından beri Pakistan’da yaşanan sellerin en ölümcülüydü. 2020 Güney Asya Sellerinden bu yana da dünyanın en ölümcül sel felaketi oldu.

Bu felaketten en çok etkilenen bölge, ülkenin en yoksul bölgelerinden biri olan Sindh eyaleti oldu.

Bu iklim krizinden en çok etkilenen ise her zaman olduğu gibi; bakmakla yükümlü oldukları çocukların ve yaşlıların olduğu kadınlardı.

Bunlara rağmen sosyo-ekonomik piramidin en alt basamağında yer alan kadınlar, politik olarak da her zamanki gibi en az önemsenenler olarak birer istatistik olmaktan öteye geçemediler.

Mezarları, mezar taşları, anılacak isimleri dışında, bu kadınlar hiç var oldular mı?

Son dört aydır Sindhi kadınlarının isimlerini, Nastaliq hat sanatının en hassas formlarından biri olan Nastaliq Khat formunda yazıyorum.

Bu benim için bir yazım aracı olmanın yanı sıra bir çizim aracıdır. Yani isimlerini yazarken, onların hikâyelerini de çiziyorum. Bunu yaparken yok olmaya direniyorum.

İstatistiklere dönüştürülmüş olanları insanlaştırmak için yazıyorum/çiziyorum.

İklim krizlerinin gerçek durumuyla yüzleşmek, onların isimlerini bitmek bilmeyen bir anma döngüsü içine almak, özgürleşmek için yalnızca bir girişimde bulunuyorum.

Diğer kadınlarla gruplaşmak, bir 'zanaana', bir kadın çemberi oluşturmak gibidir. Güvenli bir alan yaratmaktır.

Yüksek derecede meditatif, dans benzeri, jestsel ve son derece sofistike bir çizim tarzı olan ve nadiren canlı bir performans olarak deneyimlenebilecek Nastaliq sanatını sizlere sunacağım. Günlük pratiğimde ve serginin açılışında gerçekleşecek olan yazma/çizme performansında, Nastaliq sanatının performatif nitelikleriyle deneyimlemeyi amaçlıyorum.

Sanatlarımızı sömürgesizleştirmeliyiz. Zanaata indirgemeyi reddetmeli ve oldukları gibi rafine sanat formları olarak görmeliyiz.

Sergideki çizimler bu yaklaşımın uzantısı niteliğinde. Doğal manzarayı trajedinin ve yaklaşmakta olan iklim krizinin bir yansıması olarak soyutlaştırırlar.

Performans sırasında Flütçü Haider Rahman ve Vokalist Zainub Jawaad'ın ses parçaları eşlik ediyor.